Urodził się 22 lipca 1942 r. w Podłężu Szlacheckim (Gmina Przystajń), tuż nad graniczną rzeką Liswartą, zmarł 19 września 2013 r. Los sprawił, że rozpoczętą w rodzinnej miejscowości naukę przyszło mu kontynuować w pobliskich Bodzanowicach – dopiero w 1945 r. przyłączonych do Polski.

Liceum Ogólnokształcące ukończył  w Niemodlinie i po uzyskaniu matury w 1960 r. rozpoczął studia historyczne na Uniwersytecie Wrocławskim. Ukończył je w 1965 r., obroną pracy magisterskiej „Miniatury kodeksu Baltazara Behema jako źródło do dziejów rzemiosła cechowego. (Na tle innych pokrewnych źródeł ikonograficznych XVI-XVII wieku)”.

Potem przez rok uczył w liceum w Głogowie, by wstąpić do wojska i już w mundurze przez siedem lat wykładał historię wojen i wojska w Wyższej Szkole Wojsk Zmechanizowanych we Wrocławiu.

W międzyczasie obronił pracę doktorską "Rzemiosło cechowe na Górnym Śląsku w świetle źródeł sfragistycznych XV do XVIII wieku". W roku 1971 otrzymał stopień doktora nauk humanistycznych. Był to pierwszy po wojnie doktorat z zakresu sfragistyki.  W latach 1973-1992  Profesor pracował w Instytucie Śląskim w Opolu  w  Zakładzie Historii, z przerwą na lata 1979-81,  kiedy to został powołany do pełnienia funkcji dyrektora Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych  w Łambinowicach-Opolu.

W 1989 roku Rada Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach na podstawie oceny dotychczasowego dorobku naukowego i przedstawionej rozprawy „Śląsk Opolski – 1945. Militarne i polityczne problemy okresu wyzwolenia” nadała mu stopień naukowy doktora habilitowanego nauk historycznych  z zakresu historii najnowszej.

W 1992 roku dr hab. Damian Tomczyk rozpoczął pracę w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Częstochowie (od 2004 roku Akademia Jana Długosza).

19 kwietnia 2002 r. został mianowany profesorem zwyczajnym nauk humanistycznych.

Do śmierci Damian Tomczyk był profesorem na: Wydziale  Filologiczno-Historycznym  - Instytut Filologii Polskiej,  Akademii Jana Długosza w Częstochowie.

Profesor Damian Tomczyk jest uważany za jednego z najlepszych znawców historii Górnego Śląska  i Śląska Opolskiego.

Jego zainteresowania naukowe koncentrowały się wokół trzech specjalności.

Po pierwsze - dzieje najnowsze Polski ze szczególnym uwzględnieniem okresu II wojny światowej. Drugi wątek to historia gospodarcza Śląska w epoce feudalnej. Trzeci związany jest z naukami pomocniczymi historii, heraldyką i sfragistyką.

Dorobek prof. Tomczyka w ujęciu statystycznym robi wrażenie: 750 pozycji, w tym 13 książek (8 autorskich i 5 współautorskich), 130 artykułów i referatów, 92 hasła encyklopedyczne, 24 biogramy, 68 szkiców i 397 tekstów publicystycznych. A do tego wszystkiego - największa w kraju prywatna kolekcja śląskich pieczęci cechowych. - Ponad tysiąc odlewów z gipsu.

W swojej pracy badawczej  profesor zweryfikował wiele błędnych sądów i ustaleń w naszej historiografii.   

Oto przykład:                                                        

„Powszechnie przyjmuje się, iż II wojna światowa rozpoczęła się 1 września 1939 r. na Westerplatte, a faktycznie rozpoczęła  się na dawnym częstochowskim pograniczu polsko-niemieckim (wieś Podłęże Królewskie): tuż po północy  1 września 1939 roku patrole rozpoznawcze i saperskie ze składu 4 Dywizji Pancernej  po dowództwem gen. Majora Georga Hansa Reinharda przekroczyły w rejonie na wschód od Olesna graniczną rzekę  Liswartę i wdarły się na łąki w Podłężu Królewskim, gdzie zresztą nie było wojsk polskich. Fakt ten – jakkolwiek wynikający prawdopodobnie z samowoli lub nadgorliwości  - znajduje swoje potwierdzenie w licznych relacjach naocznych świadków. 

Prof. zw. dr hab. Damian Tomczyk był ściśle związany z  Gminą Przystajń i aktywnie współpracował z władzami gminy,  instytucjami kultury: Gminnym Ośrodkiem Kultury i Gminną Biblioteką Publiczną oraz szkołami.

Po jego kierunkiem powstało kilkanaście prac magisterskich dotyczących dziejów Gminy Przystajń i okolic. Dotyczą one m.in. problematyki:

1. kształtowania się granicy państwowej (zachodniej na tym odcinku) i jej ochrony, w tym również granicznej rzeki Liswarty;
2. udziału mieszkańców tejże gminy w Powstaniach Śląskich;
3. przemytu i jego zwalczania;
4. wojennych dziejów;
5. historii oświaty
6. poszczególnych miejscowości gminy
7. kultury ludowej.

Tytuły naukowe

• Absolwent: Uniwersytet Wrocławski ,1965 rok;
• Dr nauk humanistycznych:  Uniwersytet Wrocławski, 1971 rok;
• Dr hab. nauk humanistycznych: Uniwersytet Śląski,   1989 rok;
• Profesor nadzwyczajny: 1993 rok;
• Profesor zwyczajny:  19 kwietnia 2002 roku.

Stanowiska

• Państwowy Instytut Naukowy-Instytut Śląski w Opolu:  adiunkt w zakładzie Historii 1973-90, docent 1990-92
• WSP w Częstochowie/Akademia Jana Długosza w Częstochowie: adiunkt w Instytucie Filologii Polskiej  1992-93,  prof. nadzw.  1993-2002
• Akademia Jana Długosza w Częstochowie: Wydział  Filologiczno-Historyczny - Instytut Filologii Polskiej,  prof. zw. od  1 maja 2004 do śmierci

Członek:

• Członek Opolskiego Towarzystwa Przyjaciół nauk , od 1973 roku
• Członek  Komisji Historycznej  Oddziału PAN w Katowicach, od 1987  roku.

Badania

• Historia najnowsza Polski,
• historia wojskowości,
• historia Śląska,
• historia gospodarcza Polski w epoce feudalizmu
• sfragistyka i heraldyka

Publikacje

• 14 książek m.in.:

- Pieczęcie  górnośląskich cechów rzemieślniczych z XV-XVIII wieku i ich znaczenie historyczne, 1975;

- Studia z dziejów rzemiosła Śląska Opolskiego przed epoką kapitalizmu,1976;

- Śląsk Opolski, 1945.

 - Militarne  i polityczne problemy okresu wyzwolenia, 1989;

 - Najmłodsi jeńcy w historii wojen. Powstańcy warszawcy Stalagu 344 Lamsdorf, 193;

 - Herby miast Śląska Opolskiego, 1996.

• Promotor 1 pracy doktorskiej.

Nagrody i odznaczenia

• Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu (indyw. I st.), 1985;
• Nagroda im. Alfreda Fiderkiewicza (II st.), przyznana przez Główną Komisję Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce –Instytut Pamięci Narodowej  w Warszawie, 1987;
•  Złoty Krzyż Zasługi, 1982;
• Medal Komisji Edukacji Narodowej, 1983.
• Nominacja  i wpis do Złotej Księgi Nauki Polskiej, 2006.

Działalność pozanaukowa:

• Członek Wojewódzkiego Obywatelskiego Komitetu Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa w Opolu, 1979-81;
• Członek Okręgowej  Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Opolu, 1973-85;
• Członek Okręgowej  Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Katowicach, 1985-96;
• Członek Okręgowej  Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Opolu, 1996-2000;
• Członek zwyczajny Byłych Żołnierzy Zawodowych, od 1982.

 Prof. zw. dr hab. Damian Tomczyk jest honorowym obywatelem Gminy Przystajń.

 

Inny artykuł traktujący o osobie Damiana Tomczyka:

Tomczyk Damian Jerzy (ur. 1942, Podłęże Szlacheckie, obecnie powiat Kłobuck, woj. śląskie, zmarł 19.09.2013 r.), historyk, profesor zwyczajny (doktor habilitowany nauk humanistycznych), starszy kustosz muzealny, ppłk w st. spocz. Maturę (1960) uzyskał w Liceum Ogólnokształcącym (LO) w Niemodlinie (woj. opolskie). Studia na Uniwersytecie Wrocławskim, magisterium z historii (1965) – pod kierunkiem prof. Mariana Haisiga.

Nauczyciel historii w LO w Głogowie (1965 – 1966). Oficer zawodowy w Wojsku Polskim (1966 – 1973) m. in.  jako wykładowca historii wojen i wojska w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu (nazwa dzisiejsza). Doktorat (1971) również pod kier. prof. Haisiga („Pieczęcie górnośląskich cechów rzemieślniczych z XV – XVIII w. i ich znaczenie historyczne”). 

Od 1973 (zwolnienie ze służby w wojsku na własną prośbę) praca naukowa w Instytucie Śląskim w Opolu: do 1992 w Zakładzie Historii jako adiunkt i docent (1990 – 1992) z przerwą na lata 1979 – 1981 (funkcja dyrektora Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu). Habilitacja w zakresie historii najnowszej Polski – 1989.  1993 – 2002 profesor nadzwyczajny WSP (później Akademii im. Jana Długosza) w Częstochowie. Profesor tytularny nauk humanistycznych – 2002.  Od 2004 – profesor zwyczajny. W latach 1992 – 2007 (emerytura) i do chwili obecnej – profesor w Akademii im. Jana Długosza (w różnych okresach zastępca dyrektora instytutu i kierownik zakładu).

Specjalności naukowe:  historia Śląska i dzieje najnowsze Śląska; historia gospodarcza Śląska w epoce feudalnej; dzieje wsi i oświaty na Śląsku; dzieje najnowsze Śląska (zwłaszcza Śląska Opolskiego) ze szczególnym uwzględnieniem wydarzeń wojennych 1939 – 1945 na ziemi opolskiej; historia wojen i wojska; biografistyka, w tym losy najmłodszych w dziejach wojen jeńców wojennych – młodocianych powstańców warszawskich więzionych w Stalagu 344 Lamsdorf (Łambinowice); sfragistyka i heraldyka. Zajmuje się także dziejami regionu częstochowskiego, skąd pochodzi (pogranicze polsko-niemieckie w czasie II RP, m.in. zagadnienie granicy państwowej – graniczna rzeka Liswarta; udział mieszkańców w powstaniach śląskich, wybuch II wojny światowej).

Dorobek publikacyjny: ok. 1000 pozycji bibliograficznych, w tym: 16 książek (6 współautorskich) i 3 redagowane; 163 rozprawy, artykuły naukowe, referaty i komunikaty; 121 haseł encyklopedycznych i biogramów (w tym 92 hasła w „Encyklopedii Powstań Śląskich”); 109 tekstów popularnonaukowych; ponad 500 innych publikacji prasowych; 16 wywiadów; 6 recenzji i omówień. Wielokrotnie redagował mat. pokonferencyjne i inne prace zbiorowe, przez wiele lat członek (a także kierujący) kolegium red. „Łambinowickiego Rocznika Muzealnego. Jeńcy Wojenni w Niewoli Wehrmachtu”. Przez wiele lat stały współpracownik red. „Nowego Biuletynu Szkolnego”, na którego łamach upowszechniał tematykę regionalną (m.in. w ujęciu popularnym dla potrzeb szkolnych – heraldykę i sfragistykę na tle dziejów miejscowości Śląska Opolskiego) i dzieje najmłodszych powstańców warszawskich. Stale publikuje w „Biuletynie Informacyjnym AKOWIEC” Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, Koła w Opolu, sporadycznie zamieszcza artykuły w innych czasopismach.

Konferencje naukowe: uczestniczył w ponad sześćdziesięciu konferencjach i sympozjach naukowych oraz programach badawczych w regionie, w kraju i za granicą, zarówno jako organizator czy współorganizator, jak też referent-prelegent.

Jako nauczyciel akademicki: wypromował ok. 500 magistrów (w tym prace o współczesnych pisarzach opolskich i o polskich działaczach narodowych na Śl. Opolskim w okresie międzywojennym, 35 prac dot. historii walki, niewoli i dalszych losów młodocianych powstańców warszawskich), 68 licencjatów. Pod jego kierunkiem jedna praca doktorska, cztery dalsze w trakcie przygotowywania. Udział w opracowywaniu programów nauczania. Recenzent rozpraw doktorskich i prac magisterskich (ok. 400), autor recenzji dla potrzeb wydawniczych.

Inna współpraca: brał udział w realizacji programów Departamentu Wychowania i Promocji Obronności Ministerstwa Obrony Narodowej pn. „Tradycja zobowiązuje” i „Żołnierska pamięć”. Wygłasza (honorowo) referaty historyczne w środowiskach kombatanckich i żołnierzy zawodowych. W środowisku byłych nieletnich żołnierzy Powstania Warszawskiego (10 – 18-letnich) uważany jest za ich „honorowego ojca chrzestnego” – z wieloma, także rozproszonymi po całym świecie, Tomczyk utrzymuje stałe kontakty. Miał wkład w urządzenie sali tradycji w 7. Publicznym Gimnazjum w Opolu (które przyjmowało imię gen. Władysława Andersa) oraz w stworzenie sali tradycji w Domu Kombatanta w Opolu. Współpracuje również ze środowiskami oświatowymi i samorządowymi Niemodlina oraz gminy Przystajń (pow. kłobucki). Środowiska te nadały mu: tytuł „Honorowego Obywatela Gminy Przystajń” (2009); tytuł „Zasłużony dla Ziemi Niemodlińskiej” (2009) i tytuł „Honorowy Obywatel Miasta Korfantowa” (2010).

Był lub jest członkiem: Wojewódzkiego Obywatelskiego Komitetu Ochrony Pomników Walk i Męczeństwa w Opolu (1979 – 1981); Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Opolu i w Katowicach (1973 – 1985; 1985 – 1996); Okręgowej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Opolu (1996 – 2000); Opolskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (od 1973); Komisji Historycznej Oddziału Polskiej Akademii Nauk w Katowicach (od 1987); Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy (od 1982, przew. Komisji Historycznej 1985 – 1990); Komisji Upowszechniania Polskich Tradycji Kombatanckich przy Opolskim Wojewódzkim Zarządzie Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych; Związku Oficerów Rezerwy RP im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Opolu; Honorowego Stowarzyszenia Brygadierów 10 Sudeckiej Dywizji Zmechanizowanej.

Za działalność zawodową i społeczną przyznano mu: Złoty Krzyż Zasługi; Medal Komisji Edukacji Narodowej;  Złoty Medal Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej; Medal Złoty za Długoletnią Służbę;  Odznakę „Za Zasługi dla Miasta Opola”; Odznakę „Za Zasługi dla Województwa Opolskiego” (2010); Nagrodę Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu I st. (za wybitne osiągnięcia w działalności zawodowej i społecznej na rzecz rozwoju woj. opolskiego, 1985); Nagrodę im. Alfreda Fiderkiewicza II st. (za książkę „Nieletni powstańcy warszawscy w niewoli Wehrmachtu”, 1987); nominację i wpis do „Złotej Księgi Nauki Polskiej. Naukowcy Zjednoczonej Europy” z certyfikatem i medalem okolicznościowym „w uznaniu szczególnych osiągnięć naukowych” (2006); nominację i wpis do „Złotej Księgi Nauk Humanistycznych” (2004); wpis do „Słownika biograficznego. Współcześni uczeni polscy” (2006); Dyplom Prezydenta Częstochowy „W uznaniu dorobku naukowo-badawczego” (2002).

Jako pierwszy otrzymał prestiżowy Medal Pamiątkowy Zgrupowania AK „Chrobry II” (2004 – „[…] za całokształt pracy w utrwalaniu pamięci o uczestnikach Powstania Warszawskiego 1944 r. […] i Zgrupowania AK Chrobry II”) oraz  list gratulacyjny prezesa ZG Związku Powstańców Warszawskich gen. Z. Ścibora-Rylskiego („za działalność na rzecz kształcenia postaw patriotycznych wśród nauczycieli i młodzieży studenckiej”).

Ponadto: pamiątkowy Krzyż „Czyn Frontowy 1. i 2. Armii Wojska Polskiego 1943 – 1945” (2009, „za głoszenie prawdy o wkładzie 1 i 2 Armii Wojska Polskiego w dzieło wywalczenia niepodległości Polski…”):  Krzyż Obrońców Kresów Wschodnich; Krzyż Czynu Zbrojnego Polskiej Samoobrony na Kresach Wschodnich Rzeczypospolitej Polskiej (2010, „za popularyzowanie i utrwalanie pamięci o ludziach i ich czynach…”):  Odznakę – Komandorium MISSIO RECONCILIATIONIS Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Społecznego Misja Pojednania (2009, „za działalność dla dobra publicznego, dobrosąsiedzkich stosunków i pokoju”); Honorowy Kombatancki Krzyż Pamiątkowy „Zwycięzcom 1945” (2010); Odznakę Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych (2008); Odznakę Honorową „Za Zasługi dla Związku Inwalidów Wojennych RP” (2010); Ryngraf Pamiątkowy 10 Opolskiej Brygady Logistycznej im. płk. Piotra Wysockiego (2009); Srebrną i Złotą Odznakę „Za Zasługi dla Ligi Obrony Kraju”; Złotą Odznakę „Za Zasługi dla ZHP”.

Szczególniejsze osiągnięcia naukowe. Jako pierwszy zwrócił uwagę na potrzebę przesunięcia rzeczywistego terminu rozpoczęcia II wojny światowej z godziny 4,45 rano 1 września (Westerplatte) na czas około północy z 31 sierpnia na 1 września, kiedy to wojska niemieckie (oddziały rozpoznawcze i saperzy) bez walki przekroczyły graniczną rzekę Liswartę w rejonie Krzepic w powiecie częstochowskim – przed wyprowadzeniem z ziem Śląska Opolskiego generalnego natarcia Wehrmachtu. 

Na podstawie unikatowych źródeł niemieckich i radzieckich oraz wszechstronnych analiz opublikował dwie fundamentalne dla najnowszej historii książki: „Przełamanie linii Odry w 1945 r. przez Armię Radziecką na Śląsku Opolskim” (1976) i „Śląsk Opolski – 1945: militarne i polityczne problemy wyzwolenia” (1989).

Obalił jeden z mitów, jakoby podczas forsowania Odry w rejonie Mikolina i Skorogoszczy (Opolskie) poległo aż 40 tys. czerwonoarmistów (poległo ich bowiem ok. 400). Podobnie obalił mit o ogromnych frontowych zniszczeniach miasta Niemodlina.

Jako pierwszy wskazywał na straty ludności cywilnej w wyniku alianckich bombardowań zakładów produkcji benzyny syntetycznej w Blachowni Śl. i Zdzieszowicach (Opolskie), a także bombardowań Opola.

Badania losów młodocianych powstańców warszawskich (po upadku Powstania przetrzymywanych w Stalagu 344 w Łambinowicach) złożyły się na unikatową książkę „Najmłodsi jeńcy w historii wojen” (Opole 1993).

Wydał książkę, „Niegdyś młodzież, dzisiaj chluba. Losy absolwentów Liceum Ogólnokształcącego w Niemodlinie 1949-2009” (Opole 2011).

Przygotowywał także do druku książkę pod roboczym tytułem „Festung Oppeln” („Twierdza Opole”), która miała przynieść wiele nieznanych dotąd informacji historycznych.